Priča novinara Centra za istraživačko novinarstvo (CIN) Jelene Jevtić i Mubareka Asanija „Šefica i njeni „crnokošuljaši za iznude“ o inspektorima Uprave za indirektno oporezivanje Bosne i Hercegovine (UIOBiH) koji reketiraju trgovce tražeći novac kako ne bi kontrolisali njihovo poslovanje dobila je prvu nagradu Evropske unije za istraživačko novinarstvo iz BiH.
Novinarka CIN-a Adna Zilić dobitnica je treće nagrade za priču „Policijske uniforme skrojene po mjeri privatnika“. Zilić je otkrila kako su policijske agencije u BiH donijele interna pravila zbog kojih je na višemilionskim tenderima za nabavku uniformi godinama pobjeđivala samo jedna firma.
Druga nagrada dodijeljena je Amarildu Gutiću, novinaru online magazina „Žurnal“, za film „Bitka za političkog komesara“.
Fokus dodjele nagrade Evropske unije je slavljenje i promovisanje izvanrednog istraživačkog novinarstva u zemljama Zapadnog Balkana i Turskoj. Ona promoviše izvanredna dostignuća istraživačkih novinara i doprinosi boljoj vidljivosti kvalitetnog istraživačkog novinarstva.
Nagrade su dodijeljene na kraju prvog dana Medijske konferencije 2022 koja se održava u Tirani u Albaniji 10. i 11. novembra 2022. godine. Konferencija okuplja oko 180 učesnika Zapadnog Balkana i Evropske unije koji će diskutovati o ključnim izazovima sa kojima se danas suočavaju novinari i mediji: slobodi medija, zaštiti novinara, manipulaciji informacijama i dezinformacijama.
Nagrađene priče
Jevtić i Asani su otkrili da su šefica Grupe za suzbijenje krijumčarenja UIOBiH Jelena Majstorović i inspektori Radenko Popović, Stevo Savić i Vladimir Puzić tokom 2017. i 2018. godine ucjenjivali vlasnike radnji koje su zaticali u prekršajima – tražili su im mito u zamjenu za oduzimanje robe. Uzimali su novac i puštali trgovce da nastavljaju raditi kao i do tada ili su im pisali prekršajne naloge sa manjim kaznama.
Trgovci širom BiH koji su zatečeni sa viškom robe davali su mito od nekoliko stotina do nekoliko hiljada maraka. Agencija za istrage i zaštitu (SIPA) je u maju 2022. godine iz UIOBiH izuzela dokumentaciju koja im je potrebna kao dokaz u krivičnom postupku protiv inspektora.
Priča novinarke Zilić otkriva kako su policijske agencije u BiH od firme „KM Trade” iz Visokog godinama kupovale uniforme i obuću čija se vrijednost računa u milionima, vodeći se internim pravilnicima koji iz ovog posla isključuju druge domaće firme. Ovim dokumentima je određeno da policajci moraju nositi uniforme i obuću koje odgovaraju karakteristikama američke marke „5.11” i njemačke marke „Haix”. Jedini zastupnik robe takvih karakteristika, precizno opisanih u pravilnicima, jeste „KM Trade”.
Zahvaljujući tome, visočka firma je na javnim nabavkama od 2013. godine zaradila najmanje 17,5 miliona maraka, poslujući sa: Ministarstvom unutrašnjih poslova Kantona Sarajevo, Direkcijom za koordinaciju policijskih tijela BiH, Ministarstvom unutrašnjih poslova Republike Srpske i Federalnom upravom policije.
